Mosteiro de Samos · Samos

Descrición

O monasterio de Sámanos foi como o chamaron durante varios séculos. Co paso do tempo, este nome (de ascendencia visigótica), reduciuse para dar lugar ao que coñecemos actualmente, Samos. O Mosteiro de Samos, situado xunto ao río Sarria, está situado no extremo norte da capital do concello, o cal debe o nome o mosteiro. É un lugar que atrae dobremente a atención dos que o visitan, xa que non só atrae as súas inmensas proporcións, senón tamén polos seus austeros e sólidos edificios feitos de mampostería de pizarra.

Os seus muros exteriores simples e rústicos contrastan coa elegancia e nobreza dos seus claustros de granito. O mosteiro de Samos está composto por 2 claustros de diferentes dimensións, unidos entre si e flanqueados por torres achatadas. No gran claustro atópase a fermosa igrexa coa súa sacristía esotérica. Na súa construción, utilizáronse 3 estilos arquitectónicos distintos: barroco, renacentista e gótico. Só se conserva unha cuberta e outros elementos illados do período románico. Samos é o máis antigo monasterio habitado de España, un lugar santo e venerable. Os monxes do mosteiro son beneditinos.

Historia e arquitectura do Mosteiro de Samos

O que máis impresiona na visita ao mosteiro, especialmente cando se contempla a fachada principal, é a porta de estilo barroco da igrexa, que se ve como un gran rectángulo separado en 2 corpos e 3 rúas.

Tamén tende a impactar a horizontalidade da súa terminación, debido á falta dun frontón ou ático central e ao terceiro corpo das súas torres. Isto trae un toque característico a esta porta, que, a pesar de que elimina a esvelteza, non diminúe a súa beleza. Está precedido por unha escaleira señorial de s. XVIII, inspirado no Obradoiro de Santiago de Compostela.

A hornacina situada na parte superior, que alberga a escultura de S. Benito, está custodiada por 4 columnas dóricas sobre pedestales robustos. As rúas laterais seguen o seu rumbo, con respecto á rúa central, para destacar desta forma o primeiro corpo das súas torres. No seu pequeno interpilastrado ábrese unha fiestra en forma de rectángulo con tambanillo de forma curva e, en superposición á mesma, un ollo de buey con orla ornamentada.

A rúa principal, no seu segundo corpo, mostra un gran óculo central rodeado por dous pares de columnas; e 2 hornacinas nunha posición simétrica coas imaxes de San Xulián e San Basilisa, patróns do mosteiro. As 2 rúas laterais desta planta son botadas para atrás para destacar o segundo corpo das súas torres. Por riba da cornixa que separa a fachada, atopámonos cunha balaustrada. O campanario, cun arco de medio punto nas súas 3 fachadas, ten unha estrutura cadrada. A fachada pecha cunha moldura e entablamento.

Co curso secular, a característica austeridade e sinxeleza na vida dos primeiros monxes cobra importancia na sociedade e dentro da igrexa. Desafortunadamente non se preserva nada da era do rei Fruela I, do s. VIII, que ofreceu ao mosteiro Abad Argerico, abandonado polos seus habitantes durante un período de tempo limitado debido á invasión musulmá. O severo recinto é ambientado por un gran xardín presidido na parte central por un monumento en homenaxe ao pai Benito Feijoo. Un amplo arco comunica co segundo claustro, claustro gótico ou das Nereidas, máis antigo e máis illada, foi creado nas ruínas do anterior estilo románico, das cales non quedou nada por mor dun incendio que se produciu a mediados do século XVI. Podemos acceder ao xardín, cuya parte central podemos admirar a fermosa fonte das Nereidas, deseñado polo Pai e monxe do mosteiro de Samos, Juan Vázquez, no inicio do s. XVIII.

As catro nereidas que se levantan no seu interior, proporcionan unha nota barroca moi orixinal. Hai moitos visitantes a quen este tema é estraño e ata o vemos inapropiado para un lugar relixioso. Non podemos esquecer que a mitoloxía pagana era un tema de moda nese século. Sen ir máis lonxe, podemos atopar varios exemplos na propia Roma.

Este claustro de menor tamaño en proporción ao anterior, foi o sustituto do románico. A vida do mosteiro xiraba en torno a este claustro de estilo gótico na antigüidade, cando só tiña un claustro. O anterior era de estilo románico, e no ano 1534 queimouse. Este feito serviu de motivación para a construción dun novo. Por este motivo comunícase con 3 dependencias comunitarias importantes: o refectorio, a cociña e a biblioteca para a reunión dos monxes para a toma de decisións comunitarias.

Pódese observar unha portada románico desde a esquina noreste deste claustro, unha reliquia do seu gran pasado. Esta portada, xunto con outros elementos de menor importancia, é o único que queda dos antigos edificios románicos.